Blauwtongvirus serotype 12 (BTV-12) is voor het eerst in Nederland vastgesteld. Dit nieuws kwam onverwacht en zorgt voor grote bezorgdheid binnen de schapen- en rundveehouderij, die al zwaar getroffen is door eerdere blauwtonguitbraken. Wat betekent deze nieuwe ontdekking voor de sector en welke stappen worden nu ondernomen?
Actuele situatie: nieuwe besmettingen met BTV-12
Op 10 oktober 2024 werd blauwtong serotype 12 vastgesteld op twee bedrijven in de provincie Utrecht: een schapenbedrijf in Kockengen en een rundveebedrijf in Harmelen. Dit nieuwe serotype is nog nooit eerder in Nederland of de EU aangetroffen, maar komt wel voor in andere delen van de wereld, zoals Zuid-Afrika. Deze ontdekking kwam als een verrassing voor de Nederlandse veehouderij.
In een kamerbrief op 11 oktober informeerde minister Femke Marije Wiersma de Tweede Kamer over de situatie: “Het is een harde realiteit voor de sector, die nog midden in de gevolgen van de BTV-3 besmettingen zit. BTV-12 is nog nooit eerder in Nederland of de EU aangetoond en deze bevinding komt daarom als een verrassing.”
Hoe werd BTV-12 ontdekt?
De eerste besmetting werd opgemerkt toen een schaap, tweemaal gevaccineerd tegen BTV-3, toch ernstige ziekteverschijnselen vertoonde. Een bloedmonster werd opgestuurd naar Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en na uitgebreid onderzoek bleek het te gaan om serotype 12. Deze uitslag werd bevestigd door het Europese referentielaboratorium in Madrid. Kort daarna bleek ook een koe en haar kalf op een nabijgelegen bedrijf in Harmelen besmet te zijn met BTV-12.
WBVR onderzoekt momenteel meer dan 1.400 bloedmonsters van schapen en runderen, die sinds 1 september zijn ingestuurd, om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van het virus in Nederland. De eerste uitslagen worden medio volgende week verwacht.
Vervolgstappen en meldplicht
Omdat er geen vaccin beschikbaar is voor BTV-12 in de EU, roept minister Wiersma dierenartsen en veehouders op om extra alert te zijn: “Ik roep houders en dierenartsen op om verdenkingen van blauwtongverschijnselen te blijven melden, zeker wanneer gevaccineerde dieren verschijnselen vertonen.” Blauwtong is een meldingsplichtige ziekte en het is van cruciaal belang dat verdachte gevallen direct bij de NVWA worden gemeld.
Hoewel het aantal meldingen van verdenkingen en opgehaalde dode dieren de laatste weken is gedaald, blijft het belangrijk om blauwtongsymptomen niet te negeren. Per direct zullen alle ingezonden monsters bij verdenking van blauwtong nader worden onderzocht om te bepalen of het gaat om BTV-3 of een ander serotype zoals BTV-12.
Vervoersmaatregelen en handelsvoorwaarden
In de kamerbrief herinnert de minister eraan dat eerdere ervaringen met vervoersverboden rond getroffen bedrijven, zoals tijdens de BTV-8-uitbraak, hebben aangetoond dat deze maatregelen weinig effectief zijn. In plaats daarvan heeft de NVWA het exportprotocol voor schapen, geiten en runderen naar andere lidstaten aangepast. Dit protocol zal binnenkort worden gepubliceerd op hun website.
Ook is er een onderzoek gestart naar de bron en mogelijke insleeproute van BTV-12, al is het nog onduidelijk of deze ooit volledig kan worden achterhaald. Eerdere brononderzoeken, zoals bij de BTV-3-uitbraak, leverden geen concrete resultaten op.
Wat betekent dit voor de veehouderij?
Het is nog onzeker hoe wijdverspreid BTV-12 is in Nederland en wat de precieze gevolgen zullen zijn. Minister Wiersma heeft aangegeven dat de situatie voortdurend wordt gemonitord en dat zij nauw contact houdt met sectorpartijen. “Ik begrijp heel goed dat dit vragen en zorgen oproept,” aldus Wiersma, die benadrukt dat het belangrijk is om meldingen serieus te nemen en nauw samen te werken om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
 is voor het eerst in Nederland vastgesteld.){kind=link}