Ondanks de goede verzorging kan een asiel een stressvolle omgeving zijn voor honden. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht onderzochten of de hoeveelheid van het hormoon cortisol in het haar aangeeft hoeveel stress honden ervaren voor, tijdens en na hun verblijf in het asiel.
Er is geen verschil tussen de cortisolspiegels van honden wanneer ze het asiel binnenkomen en de controlegroep van gedomesticeerde honden. Na zes weken in de opvang blijkt de cortisolspiegel in het haar met een derde te zijn gestegen (gemiddeld van 16 pg/mg naar 21,8 pg/mg). Bij metingen zes weken en zes maanden na adoptie daalden de cortisolspiegels in de richting van de waarden bij opname in het asiel. De resultaten zijn op 21 april 2022 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports.
Cortisol in het haar
Het stresshormoon cortisol hoopt zich op in het haar, bij mensen maar ook bij dieren. Door de cortisolspiegels in het haar te meten, kunnen onderzoekers een idee krijgen van de stressrespons en het herstel gedurende weken of maanden, afhankelijk van de lengte van het onderzochte haar. Deze techniek is op grote schaal gebruikt bij mensen en andere soorten, en er zijn tot nu toe zo’n vijftien wetenschappelijke onderzoeken bij honden uitgevoerd.
“Naast de cortisolmetingen in het haar hebben we ook de cortisolwaarden in de urine van de honden gemeten. Dit geeft een korte termijn beeld terwijl de haarmetingen de lange termijn laten zien”, legt onderzoeker Janneke van der Laan uit.
Elke dag naar het asiel
De onderzoekers onderzochten het haar van 52 asielhonden op vier momenten: vlak voor opname, na zes weken in het asiel, zes weken na adoptie en zes maanden na adoptie. Ze vergeleken de cortisolwaarden voor opname met die van twintig huishonden, die qua ras, leeftijd en geslacht vergelijkbaar waren.
Van der Laan vertelt dat ze “ruim een jaar dagelijks metingen hebben gedaan in het asiel. Na adoptie hebben de nieuwe eigenaren – na duidelijke instructies – het haar van de honden geknipt en naar ons opgestuurd. Ze waren behulpzaam en enthousiast en waren zeer geïnteresseerd in wat hun hond vóór adoptie had meegemaakt.”
Meer cortisol bij kleine honden
Een verrassend resultaat is dat kleinere honden over het algemeen hogere cortisolspiegels hebben dan grotere honden. “We hebben dit patroon ook gezien in eerdere onderzoeken, bijvoorbeeld in een onderzoek naar het rustpatroon van asielhonden. We hebben geen duidelijke hypothese over waarom dat zo is, maar het is interessant en is een aandachtspunt voor toekomstig onderzoek .”
Welzijn in opvang
Alle onderzochte asielhonden zaten in hetzelfde asiel. Natuurlijk zijn er grote verschillen tussen opvangcentra, niet alleen binnen Nederland maar ook internationaal. In Nederland worden honden meestal individueel gehouden, terwijl ze in andere landen vaak in groepen worden gehouden.
“We weten dat een asiel geen stressvrije omgeving is voor honden, ook al doen de medewerkers hun best om een zo hoog mogelijk welzijn te bereiken”, zegt Van der Laan. “Zelfs als je een opvang zo goed mogelijk inricht, zijn er toch stressfactoren, zoals massa’s andere honden en het niet zo vaak naar buiten kunnen als normaal. En het belangrijkste: de hond is weg van zijn oude, vertrouwde omgeving.”
Het asiel in dit onderzoek heeft een voortrekkersrol in het verbeteren van het welzijn van honden: ze gebruiken glazen wanden in plaats van tralies om bijvoorbeeld geluidsoverlast voor de honden te verminderen. “Het feit dat we zelfs in dit asiel een verhoogde hoeveelheid cortisol hebben gemeten, suggereert dat dit ook in andere asielen het geval zal zijn”, aldus Van Der Laan.
