BEUNINGEN- Ruim twee op de drie medewerkers in een dierenkliniek ervoer in 2023 grensoverschrijdend gedrag. Dat is ruim twee keer zo veel als in een eerdere peiling in 2007 en bijna zeven keer zoveel als de gemiddelde beroepsbevolking. Onafhankelijk onderzoek door St. Anna Advies onder dierenartsen en paraveterinair-dierenartsassistenten laat zien dat met name die laatste groep in de frontlinie staat. Bijna driekwart van hen rapporteerden grensoverschrijdend gedrag. Specifiek ervaart bijna twee op de drie een vorm van agressie of geweld. Ook ervaart een op de drie pestgedrag, een op de zeven discriminatie en een op de zestien ongewenst seksueel gedrag. Niet alleen klanten, maar ook collega’s en leidinggevenden vertonen grensoverschrijdend gedrag. Met in gedachten de grote uitval onder diergeneeskundige professionals en het toenemende tekort aan dierenartsen zijn dit dramatische bevindingen.
Zie de infographic met de belangrijkste cijfers en voorbeelden
Méér grensoverschrijdend gedrag dan in vergelijkbare sectoren
In de dierenkliniek ervaart 70% van alle medewerkers grensoverschrijdend gedrag. Specifiek ervaart 60% fysiek of verbaal geweld zoals agressie of intimidatie, 36% pestgedrag, 6% seksueel ongewenst gedrag en 15% discriminatie. Vergelijk met CBS onderzoek laat zien dat diergeneeskundige professionals op de werkvloer meer grensoverschrijdend gedrag ervaren dan de gemiddelde beroepsbevolking (resp. 11%, 5%, 4%,10%) en meer agressie en pesten dan artsen (resp. 27% en 5%) en vakspecialisten gezondheidszorg, waaronder verpleegkundigen en apothekersassistenten (resp. 23% en 5%).
Méér ongewenst gedrag dan voorheen
Uit eerder onderzoek van Barbonis en Endenburg uit 2007 bleek dat 26% van de dierenartsen en 29% van de assistenten te maken hebben gehad met agressieve klanten. In 2023 is dit ruim verdubbeld (resp. 54% en 65%). Uit recent onderzoek van de KNMvD begin dit jaar bleek dat 70% van de dierenartsen stress ervaart door discussies met klanten over de tarieven van de dienstverlening en één op de drie overweegt daardoor de praktijk te verlaten.
Paraveterinair-dierenartsassistenten ervaren méér agressie dan dierenartsen
In de analyse zijn dierenartsassistenten en gecertificeerde paraveterinairen, ook wel dierverpleegkundigen genoemd, samengevoegd. Zij hebben in 2023 significant vaker te maken gehad met agressie dan dierenartsen (65% vs. 54%). Gepest worden is vergelijkbaar (resp. 38% en 35%), net als seksueel ongewenst gedrag (beiden 6%) en discriminatie (beiden 15%).
Klanten én collega’s oorzaak grensoverschrijdend gedrag
Diergeneeskundige professionals ervaren niet alleen van klanten, maar ook van leidinggevenden en collega’s grensoverschrijdend gedrag. Van alle deelnemers aan dit onderzoek die agressie hebben ervaren, wordt het grootste deel toegeschreven aan klanten (79%), en in mindere mate aan collega’s en leidinggevenden (samen 21%). Voor seksueel ongewenste aandacht geldt hetzelfde (resp. 61% vs. 39%). Bij pesten stijgt het aandeel dat door het eigen team wordt veroorzaakt (resp. 56% door klanten en 44% door team). En bij discriminatie komt bijna driekwart voor rekening van het eigen team, waarvan 52% veroorzaakt wordt door collega’s en 20% door leidinggevenden.
Jonge mensen ervaren méér ongewenst gedrag dan oudere
Medewerkers onder de dertig ervaren gemiddeld significant veel meer agressie (74%), pesten (55%) en seksueel ongewenst gedrag (10%) dan mensen boven de vijftig (resp. 36%, 23% en 0%). Van de 594 deelnemende vrouwen ervoeren 419 een vorm van grensoverschrijdend gedrag (71%). Van de 36 mannen ervoeren 19 (53%) een vorm van grensoverschrijdend gedrag. Vanwege het grote aantal vrouwelijke deelnemers aan dit onderzoek kan hier niet direct een conclusie uit getrokken worden.
Vergelijk naar type praktijk
Op basis van deze data lijkt geen significant verschil te zijn in de totaal ervaren mate van grensoverschrijdend gedrag bij ketenpraktijken, die momenteel onder vuur liggen, of zelfstandige praktijken (resp. 69% en 71%). Er lijkt wel verschil te zijn naar diersoort waarmee men werkt. Medewerkers van een paardenkliniek ervaren meer grensoverschrijdend gedrag dan medewerkers van een kliniek gespecialiseerd in gezelschapsdieren of landbouwhuisdieren (resp. 77%, 70% en 63%), alhoewel daar door de grote hoeveelheid reacties vanuit de gezelschapsdierenkliniek geen directe conclusies aan verbonden kunnen worden.
Conclusie
De resultaten van dit onderzoek laten zien dat veterinaire werkgevers een belangrijke taak hebben in het beperken van de psychosociale arbeidsbelasting als het gaat om grensoverschrijdend gedrag in de dierenartsenpraktijk. Zij moeten zich niet alleen richten op de communicatie met klanten, maar zeker ook binnen het eigen team signalen van grensoverschrijdend gedrag serieus nemen. Ook veterinaire onderwijsinstellingen kunnen toekomstige medewerkers van een dierenkliniek beter voorbereiden op de situaties die zij tegen kunnen komen op de werkvloer.
Waarom dit onderzoek
St. Anna Advies, een communicatieadvies- en trainingsbureau voor de veterinaire sector, ontvangt regelmatig signalen van grensoverschrijdend gedrag in dierenartsenpraktijken. Behalve het eerdergenoemde onderzoek uit 2007 waren daarvan geen recente data beschikbaar. Doel van dit onderzoek was om te bepalen in welke mate diergeneeskundige professionals in 2023 grensoverschrijdend gedrag, te weten agressie/intimidatie, pesten, seksueel ongewenst gedrag en discriminatie, hebben ervaren op de werkvloer. Specifiek is onderzocht of er verschillen zijn tussen functies, geslacht, leeftijd, locatie, type diersoort waarmee men werkt en het type kliniek (zelfstandig of keten). Om dit in kaart te brengen, heeft St. Anna Advies eind december 2023 een online enquête gedeeld via een e-mailnieuwsbrief onder alle dierenartsenpraktijken van Nederland. Daarnaast werd de enquête verspreid via social media en via nieuwsbrieven van diergeneeskundige organisaties. In de oproep is expliciet benoemd om ook te reageren als men géén grensoverschrijdend gedrag in 2023 heeft ervaren, om een zo compleet mogelijk beeld te kunnenkrijgen van de huidige situatie. In totaal werden 632 enquêtes geanalyseerd.
Het volledige verslag “Blaffende baasjes & bijtende bazen” Een kwantitatief onderzoek naar de ervaring met grensoverschrijdend gedrag in de dierenkliniek is hier te downloaden.
