Het populaire idee is dat kleine honden, zoals Pomeranians en Chihuahuas, bestaan omdat zodra honden gedomesticeerd waren, mensen kleine, schattige metgezellen wilden. Maar in het journal Current Biology van 27 januari identificeren onderzoekers van de National Institutes of Health (NIH) een genetische mutatie in een groeihormoon-regulerend gen dat overeenkomt met een kleine lichaamsgrootte bij honden die meer dan 50.000 jaar geleden bij wolven aanwezig was, ruim vóór de domesticatie.
De zoektocht naar deze mutatie was al meer dan tien jaar aan de gang bij de NIH, maar onderzoekers vonden het pas toen Jocelyn Plassais, een postdoc in het laboratorium van geneticus Elaine Ostrander, suggereerde dat ze zouden zoeken naar sequenties rond het gen die achterstevoren gepositioneerd en bevestig of deze aanwezig waren in andere hondachtigen en oud DNA. Met deze aanpak vond hun team een omgekeerde vorm van het gen voor insuline-achtige groeifactor 1 (IGF1) met varianten die correleerden met de lichaamsgrootte van de hond. ‘We hebben naar 200 rassen gekeken en het hield stand,’ zegt Ostrander.
De onderzoekers werkten vervolgens samen met evolutionaire biologen Greger Larson aan de Universiteit van Oxford en Laurent Franz aan de Ludwig Maximilian University om door oud wolven-DNA te kijken om te zien wanneer de IGF-1-mutatie voor het eerst opdook. Wetenschappers hebben getheoretiseerd dat honden groot zijn begonnen en ongeveer 20.000 jaar geleden kleiner werden, toen ze werden gedomesticeerd, maar deze ontdekking biedt de mogelijkheid van een nieuw evolutionair verhaal.
Inderdaad, toen het team naar het DNA van een 54.000 jaar oude Siberische wolf (Canis lupus campestris) keek, ontdekten ze dat ook deze de groeihormoonmutatie bezat. ‘Het is alsof de natuur het tienduizenden jaren in haar achterzak had gestopt totdat het nodig was,’ zegt Ostrander.
De bevinding geldt niet alleen voor honden en wolven, maar ook voor coyotes, jakhalzen, Afrikaanse jachthonden en andere leden van de familie van dieren die hondachtigen worden genoemd. ‘Dit verbindt zoveel over de domesticatie van honden en lichaamsgrootte, en de dingen waarvan we denken dat ze heel modern zijn, zijn eigenlijk heel oud,’ zegt Ostrander.
Ostrander en haar team zijn van plan om door te gaan met het onderzoeken van de genen die de lichaamsgrootte bij honden reguleren. ‘Een van de dingen die best cool zijn aan honden, is dat omdat ze zo recent zijn geëvolueerd, er eigenlijk niet veel genen voor lichaamsgrootte zijn,’ zegt ze. Canids hebben slechts 25 bekende genen die de lichaamsgrootte reguleren, vergeleken met enkele honderden bij mensen. ‘Ik wil echt het hele continuüm begrijpen – van chihuahua’s tot Duitse doggen,’ zegt Ostrander.
