Vorige week was het weer raak: landelijke media doken bovenop onze mooie sector en opnieuw met een stevig negatief frame. NRC publiceerde een uitgebreid artikel over onvrede en sluitingen van klinieken binnen IVC Evidensia. De NOS deed er nog een schepje bovenop. Eenzijdige berichtgeving, weinig hoor en wederhoor. Journalistiek die vooral bevestigt wat men wil denken. Tijd om erin te duiken. Wat is waar? Wat verdient aandacht? En hoe gaan wij als beroepsgroep hiermee om?
Disclaimer
Even vooraf: wij zijn op geen enkele wijze verbonden aan IVC Evidensia. Dit artikel is niet gesponsord. Wij zijn niet vóór ketens, en ook niet tegen. Wij zijn onafhankelijk. Wat we wél willen: nuance brengen in een debat dat wordt gedomineerd door simplificaties en verdachtmakingen. Wij keren ons fel tegen het beeld dat dierenartsen graaiers zijn; een beeld dat grote media zoals de NOS en NRC keer op keer schetsen. Hou op hiermee.
De sluiting van 24 klinieken: paniek of praktijk?
Is dat veel? Op zichzelf klinkt het flink. Maar IVC Evidensia heeft in Nederland 331 klinieken. En wat voor soort klinieken zijn dat eigenlijk? Zijn dat allemaal drukbezette, goedlopende praktijken? Of zit er meer achter?
Volgens onze bronnen binnen IVC Evidensia gaat het juist om vestigingen die minder goed draaien. Waar de kosten de pan uit rijzen, waar onderbezetting structureel is en waar continuïteit niet meer te garanderen valt. En sommige van deze locaties liggen praktisch naast elkaar; samenvoegen is dan geen kaalslag, maar een logische stap in efficiëntie en kwaliteit.
Belangrijk om te benoemen: het personeelstekort waar deze sluitingen deels uit voortkomen, is niet uniek voor ketens. Ook zelfstandige klinieken hebben hier dagelijks mee te maken. Het tekort aan dierenartsen is sectorbreed en raakt ons allemaal, keten of niet.
Natuurlijk is het sluiten van een praktijk nooit leuk. Niet voor het team, niet voor de klanten. En onder die 24 zitten vast ook klinieken waar nog rek in zat. Maar moeten we dit niet gewoon zien als een herschikking, één die elke grote organisatie vroeg of laat meemaakt?
Autonomie en professioneel handelen
Een ander punt dat nadrukkelijk wordt benoemd in het NRC-artikel, is de suggestie dat dierenartsen binnen IVC Evidensia niet vrij zouden zijn in hun handelen. Dat raakt een fundamenteel principe in ons vak: als dierenarts ben je áltijd zelf verantwoordelijk voor je diergeneeskundig handelen. Wettelijk, professioneel en ethisch. Niemand anders.
Natuurlijk, het zou kunnen dat vooral jongere collega’s soms het gevoel hebben dat ze worden gestuurd. Dat gebeurt niet alleen in ketens, maar speelt breder in een sector waar ervaring nog opgebouwd moet worden. Maar uiteindelijk bepaal jij wat je doet. En altijd met het belang van het dier voorop.
Er wordt in het artikel gesproken over zogenaamde ‘volumeprojecten’, zoals het nabellen van klanten van wie het dier een vaccinatie gemist heeft. Is dat niet gewoon wat we altijd al doen? Goede diergeneeskunde is ook preventieve zorg. Ja, dat levert omzet op. maar die omzet volgt uit handelingen die medisch zinvol zijn. We willen toch juist dat zo veel mogelijk dieren goed gevaccineerd zijn?
Bovendien: wij spraken ook met collega’s buiten Evidensia. Ook daar worden klanten actief gebeld om gemiste vaccinaties in te halen. Niet vanwege ‘volumeprojecten’, maar omdat het hoort bij goede, betrokken zorg. De manier waarop zulke initiatieven nu worden geframed – als winstgedreven of manipulatief – zegt misschien meer over de verslaggeving dan over de inhoud van ons vak.
Overdiagnostiek, klantdruk en tuchtzaken
Men heeft het over ‘overdiagnostiek’ of ‘overbehandeling’. Dit beeld zou geschetst kunnen worden, maar we weten allemaal dat de druk vaak juist van buiten komt. Klanten zijn namelijk mondiger, veeleisender en soms ronduit agressief. Met name jonge dierenartsen zijn bang om fouten te maken, bang voor tuchtzaken. Dat leidt tot onzekerheid en het reflexmatig doen van ‘alles wat mogelijk is’, uit angst om iets te missen.
En dan ons tuchtsysteem. Is dat eigenlijk wel goed ingericht? Moeten we het normaal vinden dat een klant met minimale drempel een tuchtklacht kan indienen; ook in gevallen die vooral draaien om communicatie, geld of verwachting, en niet over inhoudelijke fouten?
Voor veel dierenartsen is een tuchtzaak enorm stressvol. Al bij de aankondiging ervaren collega’s slapeloze nachten, angst en twijfel aan hun eigen handelen. Dat staat in geen verhouding tot de vaak complexe en grijze realiteit waarin we ons werk doen. Moeten we niet serieus overwegen of dit systeem zoals het nu is ingericht nog wel past bij de praktijk van vandaag?
Heeft de komst van ketens de diergeneeskunde verbeterd?
Wat zelden benoemd wordt: ketens hebben de diergeneeskunde in Nederland ook op een hoger plan gebracht. Met betere faciliteiten, betere toegang tot specialistische zorg, moderne diagnostiek en goed georganiseerde begeleiding voor jonge dierenartsen. Dat is óók realiteit.
En het model van dierenziekenhuizen met spoedopvang is deels ontstaan uit een vraag vanuit de beroepsgroep zelf. Veel praktijken wilden af van diensten. De werk-privébalans kreeg – geheel terecht overigens – aandacht. Grote ketens zoals IVC Evidensia en AniCura konden daarin voorzien. “Geen dienst” stond in vrijwel iedere vacaturetekst. Maar als we nu massaal vinden dat het ons niet bevalt, dan is het misschien tijd om dienst weer als een normaal onderdeel van het vak te gaan zien.
Hoe eerlijk is het debat over tarieven?
Tarieven zijn een gevoelig onderwerp. Recent onderzoek laat zien dat de prijsstijging in de reguliere zorg beperkt is. (Met volle framing weer van de grote media; lees ook ons artikel voor de nuance). De grootste uitschieters zitten in de spoedzorg, ergens logisch gezien de aard van die zorg: 24/7 beschikbaarheid, expertise, diagnostiek, grote dierenziekenhuizen en niet meer de standaard 1e lijns klinieken.
Toch groeit het wantrouwen. Mede gevoed door media die extreme gevallen blijven herhalen, ontstaat het beeld van een sector die vooral aan verdienen denkt. Maar wie wordt er dierenarts om rijk te worden? Het is een roeping en een van de minst betaalde academische beroepen. Hoe durft men ons weg te zetten als geldwolven?
En hoe zit het met leiderschap?
Tegelijk willen we ook eerlijk zijn: ook wij horen berichten over onvrede en vertrek van personeel binnen IVC Evidensia. Er zijn zorgen en frustraties en die zijn niet uit de lucht gegrepen. In onze ogen is dat voor een groot deel te herleiden tot leiderschap op plekken waar dat niet altijd even goed past. Mensen zonder veterinaire achtergrond op sleutelfuncties kunnen onbedoeld vervreemding creëren.
Wat ons betreft is het tijd dat meer dierenartsen zélf leiderschapsrollen gaan vervullen. Dat we weer een sterker veterinair hart terugbrengen op beslissende posities. Want als de koers wordt bepaald door mensen die het vak van binnenuit kennen, komt de diergeneeskunde als inhoud en waarde vanzelf weer centraler te staan. En volgens onze bronnen is IVC Evidensia daar inmiddels ook kritisch naar aan het kijken, een positieve ontwikkeling die navolging verdient.
Laten we elkaar niet verliezen
Wat ons ook opvalt: veel dierenklinieken gebruiken de recente berichtgeving over IVC Evidensia en ketens in het algemeen om zichzelf te profileren. Heel eerlijk? Dat is jammer. Het versterkt vooral het negatieve beeld. Terwijl daar, binnen die ketens, óók collega’s werken. Collega’s die zich elke dag met ziel en zaligheid inzetten voor goede zorg. Die doen wat wij allemaal doen: hun uiterste best voor dier én eigenaar.
Laten we trots zijn op ons vak. Op wat we kunnen, wat we weten, wat we betekenen. En laten we elkaar niet afvallen. Dat is lekker makkelijk. Maar jongens, dat deden we vroeger. Dienstkringen als wespennesten, elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Zijn we daar niet klaar mee? Of dreigt de geschiedenis zich gewoon opnieuw te herhalen?
Wij hebben het mooiste beroep ter wereld. Wij zorgen met ons hart voor dieren die ons nodig hebben. Dus sta op voor elkaar. Verenig. Wees trots. En stel altijd de beste diergeneeskundige zorg voor het huisdier voorop, laat je niet meeslepen door commerciële belangen.
Tot slot
Wij hopen met dit artikel enige nuance aan te brengen in de eenzijdige beeldvorming die al tijden onze sector ondermijnt. Wij zijn onafhankelijk en hebben geen voorkeur voor IVC Evidensia, AniCura, VetPartners of welke andere keten ook en evenmin voor zelfstandige klinieken. Wat we wél willen is dat het eerlijke verhaal wordt verteld.
We roepen journalisten op zich beter te verdiepen in de mens achter de dierenarts (én paraveterinair). Diergeneeskunde kost geld, is met 21% btw belast en rust op een jarenlange studie. Maar bovenal: dit vak is een roeping. Dierenarts of paraveterinair word je niet voor het geld. Je kiest ervoor omdat je hart er ligt. Dat verdient geen verdachtmakingen, maar waardering en respect.
En aan de ketens willen we meegeven: blijf luisteren naar wat er speelt. Juist jullie hebben de schaal en de middelen om het verschil te maken. Zorg dat het veterinair hart blijft kloppen in alles wat je doet; want daar begint en eindigt goede diergeneeskunde.
