woensdag 12 februari 2025

Dat brandt je de bek uit!

Foto: Kat met gingivostomatitis © Marnix Lamberts

Een veelgehoorde kreet in een gemiddeld Aziatisch culinair etablissement waar de laffe Hollandse smaakpapillen proberen te genieten van een exotisch avondje uit. Met water blussen helpt niet! De scherpte wordt veroorzaakt door capsaïcine uit de pepers, dit bindt aan de pijnreceptoren in de mondholte. Helaas voor het bluswater, maar het is een lipofiele stof en je kunt dat het beste neutraliseren met vettige dranken zoals melk. Tenzij je graag pure olijfolie drinkt.

Gingivitis, stomatitis of beide?

Met bovenstaande trek ik graag de parallel naar hoe een kat met gingivostomatitis de pathologische veranderingen in zijn mondholte mogelijk ervaart. Het is een aandoening die bij wel 26% van de katten voorkomt, in meer of mindere mate. Belangrijk is om onderscheid te maken tussen gingivitis en stomatitis. Gingivitis beperkt zich tot het tandvlees en heeft een duidelijke grens bij de mucogingivale lijn. Alles voorbij die lijn valt onder de orale mucosa, waar je spreekt van stomatitis. Wanneer beide gebieden ontstoken raken, noemen we het gingivostomatitis.

De katten en hun symptomen

Katten waarbij je vermoedt dat gingivostomatitis een rol speelt, zien er vaak mottig uit en zijn meestal ook nog niet extreem oud. Inspectie van de mond blijkt vaak een uitdaging, omdat het gebied zeer gevoelig is. Rubberhandschoenen zijn hierbij geen overbodige luxe vanwege het hoge aantal Calici-positieve gevallen. Daarnaast zijn co-infecties met FIV en FeLV geen zeldzaamheid.

Frustratie voor iedereen

Het is een frustrerend fenomeen voor de dierenarts, de eigenaar en vooral het dier zelf. Daarom is het belangrijk om een dergelijke patiënt zo compleet mogelijk op te werken. Begin met een compleet bloedbeeld en hematologie, en vergeet de FIV/FeLV-test niet – een kleine moeite, groot plezier. Bij het lab kun je ook luchtwegpanels aanvragen, waarin de Calici-infectie wordt meegenomen. Controleer daarnaast op co-morbiditeiten zoals diabetes mellitus en nierfalen. En, voer altijd een goed lichamelijk onderzoek uit; mis die enorme abdominale tumor niet.

Geen detail overslaan

Als narcose geen doodvonnis is, moet het vervolgonderzoek onder narcose plaatsvinden. Dit omvat het grondig reinigen van het gebit, voor zover mogelijk en noodzakelijk. Wat echt essentieel is, is de mogelijkheid om een volledige dentale röntgenfotoserie te maken. Hierbij ontdek je vaak al resorptieve laesies bij verschillende elementen – plekken waar plaque zich kan ophopen en die het probleem alleen maar ingewikkelder maken.

Wanneer het parodontaal prima lijkt, maar de mondholte in vuur en vlam staat

Soms kom je katten tegen waarvan het gebit er parodontaal ogenschijnlijk prima uitziet op röntgenfoto’s, terwijl de mondholte volledig in vuur en vlam staat. Laat je in zulke gevallen niet verleiden om direct corticosteroïden te geven. Dit kan het probleem namelijk nóg chronischer maken, omdat het immuunsysteem hierdoor verder richting een chronische celgebonden afweer wordt geduwd.

Als het probleem zich voor de eerste keer manifesteert, kun je proberen met homecare het subgingivale microbioom te beïnvloeden. Reinigen en polijsten van het gebit onder narcose gaat prima, maar schrik niet als poetsen thuis door de pijn absoluut onhaalbaar blijkt. Als dat het geval is, zul je het gesprek met de eigenaar moeten aangaan over de mogelijkheid van totale extractie van het gebit.

Totale extractie: niet altijd meteen nodig

Bij gevallen waarbij het front – de snij- en hoektanden – geen duidelijke klinische gingivitis of contact mucositiden vertoont, kun je deze tanden in eerste instantie nog het voordeel van de twijfel geven en laten zitten. Maar als de bek van rostraal tot caudaal knalrood en bloederig is, doe je er goed aan om alle tanden in één keer te verwijderen. Dit verlicht vaak direct de grootste pijn, al blijft de plaque-aanzet op het hechtmateriaal nog even voor irritatie zorgen zolang de hechtingen niet zijn opgelost.

Onthoud: het probleem is en blijft chronisch. Trek dus niet te snel conclusies – en ook niet te snel tanden!

Dit moet je lezen

Meest gelezen