Soms hoor je een lezing die nog dagenlang nagalmt in je gedachten. Een spreker die je een nieuw perspectief biedt of je deelgenoot maakt van inzichten die je kijk op de wereld veranderen. Dat overkwam me onlangs tijdens het afscheidssymposium van collega dr. Nicole Mastenbroek aan de faculteit. Nicole had prof. dr. Floortje Scheepers uitgenodigd voor een lezing over het “Meervoudig perspectief op mentaal welzijn” – en die liet een diepe indruk achter.
De beperkingen van een ééndimensionale kijk op mentale gezondheid
Scheepers, hoogleraar psychiatrie in het UMC, maakte meteen duidelijk dat onze huidige, ééndimensionale benadering van mentale gezondheid geen structurele oplossingen biedt. De menselijke psyche is nu eenmaal geen orgaan zoals een long of lever. Voorlichting over roken en alcohol kan de lichamelijke volksgezondheid positief beïnvloeden, maar mentale gezondheid vraagt om een totaal andere, multidimensionale aanpak. Er bestaat simpelweg geen “simple solution” of “smart pill” om ons mentale welzijn te fiksen.
Leven en werken in een ‘bubble’
Scheepers schetste op beeldende wijze hoe we tegenwoordig samenleven en samenwerken. Onze interacties beperken zich steeds vaker tot onze eigen “bubble” van gelijkgestemden, waardoor het vermogen om buiten die bubbel te kijken langzaam verdwijnt. Dit fenomeen, treffend beschreven door politicoloog Robert Putnam, speelt niet alleen op mondiaal of nationaal niveau, maar ook op kleinere schaal, zoals in buurten en beroepsgroepen.
Ook binnen de diergeneeskunde lijken we ons steeds meer terug te trekken in onze eigen “subjes” en “clubjes”. Oud versus jong, loondienst versus eigen baas, gezelschapsdieren, paard of landbouwhuisdieren, keten tegenover autonoom, eerstelijns of specialist – de lijst is lang. We zoeken steun bij gelijkgestemden, ‘bonden’ binnen onze eigen comfortzone en versterken zo vooral de banden binnen onze eigen groep.
Sociale media: verbinder of splijtzwam?
De opkomst van sociale media heeft deze trend alleen maar versterkt. Platforms die ooit bedoeld waren om mensen met elkaar te verbinden, werken nu juist vaak averechts. Ze creëren filterbubbels waarin we vooral bevestiging zoeken van wat we al geloven, in plaats van open te staan voor nieuwe perspectieven.
Van bonding naar bridging
Hoe kunnen we dit doorbreken? Door bruggen te bouwen – niet alleen tussen verschillende groepen mensen, maar ook tussen ideeën, perspectieven en benaderingen. Volgens Putnam is het veel effectiever om te investeren in “bridging capital”: actief de dialoog zoeken, diversiteit respecteren en omarmen dat anderen anders zijn. Niet makkelijk, maar wel essentieel voor ons mentale welzijn in de toekomst.
Openstaan én opstaan voor elkaar, en samen zoeken naar gemeenschappelijkheid, is cruciaal voor een gezonde en bloeiende beroepsgroep. Door de uitdagingen rond mentaal welzijn gezamenlijk aan te pakken en constructief samen te werken, creëren we een gevoel van saamhorigheid dat verder reikt dan onze eigen bubbels. Dat was de boodschap van Scheepers – en die raakte zichtbaar een snaar bij alle aanwezigen. Misschien was dit afscheidssymposium van Nicole wel het beginpunt van meer “bridging capital” in onze professie. Ik hoop het zeer.
En de “bubbles” dan?
Die gebruiken we om – zoals Nicole in haar afscheidsrede – samen in goede gezondheid te toasten op het heil van mens en dier!
